Ngā mana mātua
Ka āwhina ngā kōwhiringa hangarau pērā i ngā mana mātua i a koe kia noho haumaru tō tamaiti, engari ehara i te mea he tino whaitake rawa atu tētahi otinga. He mea nui kia kōrero koe i ō tamariki mō te haumaru tuihono hei whakatenatena i ngā whanonga haepapa me te āwhina i a rātau ki te whakawhanake i te manawaroa matihiko. E ai ki ngā rangahau ka taea e ngā kōrerorero noa i te kāinga te āwhina ki te whakaiti i te kino mēnā ka raruraru i runga ipurangi.
Ngā momo mana mātua
E toru ngā momo mana mātua hei āwhina i a koe ki te tātari, whakatiki me te whakahaere i ngā ihirangi ka toroa e tō tamaiti:
- Ngā mana whatunga, ka tautuhia ki te pokapū, te pouwhanga rānei mai i tō ISP (Kaituku Ratonga Ipurangi), ka pā ki ngā pūrere katoa e tūhonoa ana i roto i te whare.
- Ngā mana pūrere, ka taea te tautuhi ki te pūrere, pērā i te paparorohiko, īPapa, waea atamai rānei.
- Ngā mana pūhara, taupānga rānei, ka taea te tautuhi ki ngā tautuhinga taupānga tonu, pērā i a YouTube, Google rānei.
Te tautuhi i ngā mana mātua
Mō ngā tohutohu he aha ngā mana me ngā āhuahira haumaru e wātea ana, ā, me pēhea te tautuhi kei te wātea i ēnei hono:
Ngā Hua a Google:
- Pokapū Haumaru Tuihono a Google(external link)
- Rapu Haumaru a Google(external link)
- Hono ā-Whānau a Android(external link)
- Haumaru Ipurangi a Google(external link) (ataata YouTube)
- Ngā Mana Mātua Chromebook(external link) (ataata YouTube)
- Aratau Whakatiki i YouTube(external link) (ataata YouTube)
Ngā hua a Windows:
- Pokapū Haumaru Whānau Windows(external link)
- Ngā Āhuahira me Ngā Tautuhinga Whānau mō te Taiao o Windows(external link) (ataata YouTube)
Ngā hua a Apple:
- Pokapū Huamaru Whānau a Apple(external link)
- Ngā Mana Mātua i te iOS(external link) (ataata YouTube)
- Ngā Mana Mātua a Mac(external link) (ataata YouTube)
E wātea ana ētahi mōhiohio anō mō ngā pūmanawa mana mātua mai i a Netsafe:
Ngā mana mātua kei runga pūrere(external link).
Switch on Safety
Ina ako ngā ākonga mai i te kāinga, kāore rātau i te tiakina e te tātari ihirangi a te kura, he mea nui kia whai i ētahi mahi anō hei whakarite kei te haumaru rātau i runga ipurangi. He tātari koreutu a Switch on Safety ka taea e ngā mātua te hoatu ki ngā pūrere a ā rātau tamariki e ārai ana i ngā paetukutuku kāore i te haumaru pērā i ngā tinihanga, ngā pūmanawa kino me ngā ihirangi kāore i te tika kia kite ngā tamariki.
He mea hanga te tātari e te Network for Learning(external link) (N4L), te kamupene a te Karauna e tātari ana i ngā mea ka taea e ngā ākonga te toro atu i runga ipurangi i te kura.
Me pēhea te whakakā i te Switch on Safety:
- Rapu ki hea koe huri ai i ngā tautuhinga DNS
- Huria ngā tautuhinga ki Switch on Safety, me
- Te whakamātau i te pūrere ki te tirotiro mēnā kei te mahi.
Ka taea e koe te whakamahi te tautuhinga 'Switch on Safety' ki āu ake pūrere. Kei roto i te tautuhinga ko te whakakā aunoa i te Rapu Haumaru Google me te maha atu.
Mō ētahi atu mōhiohio me ngā tohutohu mō ngā pūrere tauwhāiti tirohia te
paetukutuku a Switch on Safety(external link).
Ngā kēmu ataata me ngā kēmu tuihono
Ka kitea e koe ngā mōhiohio me pēhea te whakahaere i te pūkete a tō tamaiti, te whakatauranga taipakeke me ngā mana mātua ki ngā pūhara e whai ake:
- PlayStation(external link), ā, me pēhea te waihanga i tētahi pūkete tamaiti(external link)
- Xbox One(external link)
- Mana matua Nintendo Switch(external link)
- Tirohanga whānau mō Steam(external link) me tētahi aratohu mā ngā mātua(external link)
- EA Origin(external link) me pēhea te waihanga pūkete mā tō tamaiti
Ngā tautuhinga tūmataiti
He mea nui te tiaki i ngā mōhiohio ka tuaritia tuihonotia e kōrua ko tō tamaiti. Mēnā kāore koe i te tūpato, ka taea e te tangata te tāhae, te raweke rānei.
I te pāpāho pāpori, ka taea e ngā mātua me ngā tamariki te tuari mōhiohio, pikitia, ataata me ngā karere. He maha ngā tāngata ka taea te uru ki ngā mōhiohio a tō tamaiti me te kore tono.
Kāore he tautuhinga tūmataitinga a te nuinga o ngā pūhara pāpāho pāpori mō ngā pikitia kōtaha, ngā mōhiohio taketake rānei.
Ko te mahi māu he:
- tirotiro i ngā tautuhinga tūmataitinga o ngā pūkete pāpāho pāpori a tō tamaiti
- whaiwhai i ngā tāngata i tūtaki ā-tinana tō tamaiti me te wetearu i ngā whārangi 'manakore'
- whakaweto i te tiritahi tauwāhi kei ngā pūhara pāpāho pāpori
- whai whakaaro ki ngā ihirangi kei raro i ngā mōhiohio taketake, ā, he aha te pikitia kōtaha a tō tamaiti.
Ngā tautuhinga tūmataitinga mō ngā pūhara tuihono
He mōhiohio kei tēnā, kei tēnā pūhara ngā mōhiohio mō ana kaupapahere, utauta, rauemi hoki mō te haumaru:
- Pokapū Haumaru a Pukamata(external link)
- Pokapū Haumaru a Google(external link)
- Ngā Utauta Haumaru a Instagram(external link)
- Pokapū Haumaru a Oculus(external link)
- Pokapū Haumaru a Snapchat(external link)
- Tīhau: He Tīhau haumaru ake(external link)
- Te Kēmutanga Haepapa Xbox(external link)
- TikTok: Tūmataitinga me te Haumaru(external link)
Ētahi atu kōrero:
Te whakamaru tuihono i tō tūmataitinga(external link) – CERT NZ
Te whakamaru tuihono i a koe anō(external link) – Te Mana Mātāpono Matatapu